Παλαιότερη ομιλία για τη Γενοκτονία - Ερμούπολη Σύρου

 

Η ιστορία του Ελληνισμού του Εύξεινου Πόντου, ξεκινά από το μύθο, από τότε που ο Φρίξος και η Έλλη ταξίδεψαν πάνω στο Χρυσόμαλλο Δέρας για να αποφύγουν τη θυσία τους από τους θεούς του Ολύμπου. Ακολούθησε ο θάνατος της Έλλης και ο Φρίξος με την άφιξή του στην Κολχίδα ανέθεσε τη φύλαξη του πολύτιμου Δέρατος στο βασιλιά Αιήτη. Η Αργοναυτική εκστρατεία, με τον Ιάσονα και πλήρωμα απ’ όλες τις ελληνικές πόλεις, αποτέλεσε την προσπάθεια για την κτήση του Χρυσόμαλλου Δέρατος και την απόπειρα για εποικισμό της περιοχής, που αρχίζει αμέσως μετά τον Τρωικό πόλεμο, το 1100 π.Χ.

 

Η Μίλητος είναι η πρώτη πόλη της Ιωνίας που επικοινωνεί με τον Εύξεινο Πόντο, δημιουργώντας αποικίες οι οποίες σύντομα μετεξελίχθηκαν σε σημαντικές πόλεις. Η Σινώπη , η Τραπεζούντα , Κερασούντα , Αμισός (Σαμψούντα),  Οδησσός,  Παντικάπαιον,  Διοσκούρια (Σοχούμι), η Πιτιούντα, η Αρχαιόπολις, είναι μερικές από αυτές.

 

Ο Αξενος Πόντος γίνεται Εύξεινος Πόντος, φιλόξενη θάλασσα δηλαδή.

 

Ο Εύξεινος Πόντος βρίσκεται στα βορειοανατολικά παράλια της Τουρκίας . Στον Πόντο άνθισε, για εικοσιοχτώ ολόκληρους αιώνες, ένας πολιτισμός που κόμισε στην ανθρωπότητα την κριτική σκέψη, δηλαδή τη βάση της επιστήμης και της έρευνας. Δίχως αυτόν τον πολιτισμό η ζωή των ανθρώπων σήμερα, σε καθολική κλίμακα, θα ήταν άλλη.

 

Στη βυζαντινή περίοδο αναπτύσσεται η ελληνική ταυτότητα, αλλά ο Εύξεινος Πόντος συνεχίζει να αποτελεί το χώρο όπου υπάρχουν αντιπαραθέσεις της αυτοκρατορίας με τους Άραβες, Πέρσες, Τούρκους, Σελτζούκους και την αναδυόμενη Ρωσία. Με την κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως από τους Φράγκους το 1204, δημιουργείται η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας από τους Κομνηνούς.

 

Οι Οθωμανοί ταύτισαν τον Εύξεινο Πόντο, με τα πιο σημαντικά τους συμφέροντα, αφού προσέφερε ασφάλεια και επιπλέον ήταν ο χώρος σύνδεσης με τους πόρους του Καυκάσου και της Κασπίας. Οι Έλληνες της περιοχής , μετά το ρωσοτουρκικό πόλεμο, ανακτούν την πίστη τους και συμμετέχουν στη Φιλική Εταιρεία η οποία ξεκινά στην Οδησσό με αρχηγό το γόνο μίας διακεκριμένης Ποντιακής οικογένειας, τον Αλέξανδρο Υψηλάντη.

 

Οι Έλληνες του Πόντου ήταν ζωντανό κατάλοιπο της οικουμενικής δυναμικής του Ελληνισμού προτού αυτή να υποταχθεί στον εθνικιστικό επαρχιωτισμό και αλλοτριωθεί σε βαλκανικό περιθώριο της Ευρώπης. Τότε, πριν από τους δυο παγκοσμίους πολέμους, ο Έλληνας, όπως έγραψε ο Ελύτης «ανάσαινε ακόμα τον αέρα μίας περίπου αυτοκρατορίας. Οι δυνατότητές του να κινηθεί χωρίς διαβατήριο γλώσσας καλύπτανε μεγάλα μέρη της Ιταλίας και της Αυστρίας, ολόκληρη την Αίγυπτο, τη νότια Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Ρωσία του Καυκάσου και, φυσικά, την Κωνσταντινούπολη με την ενδοχώρα της, ως κάτω, κατά μήκος του Αιγαίου, τη λεγόμενη στις μέρες μας νοτιοδυτική Τουρκία».

 

Ίσως σήμερα ένα παιδί που τελειώνει το ελληνικό σχολείο να αγνοεί ακόμα και το που βρίσκεται γεωγραφικά ο Πόντος, που η Τραπεζούντα, που η Σινώπη, η Κερασούντα, η Αμισός, η Αμάσεια, η Αργυρούπολη, η Οινόη, η Παναγία Σουμελά. Να αγνοεί ότι εκεί ανθούσε επί αιώνες ένας γεμάτος σφρίγος Ελληνισμός και ότι έφτασε κάποια στιγμή που αποτέλεσε αυτόνομο ελληνικό κράτος.

 

Και όμως αυτός ο Ελληνισμός γενοκτονήθηκε...

 

Οι Ελληνες του Πόντου από το 1461 – πτώση της Τραπεζούντας - και έπειτα γνώρισαν διωγμούς και προσπάθειες για τον εξισλαμισμό και εκτουρκισμό. Η απόφαση για την εξόντωση των Ελλήνων (και Αρμενίων) πάρθηκε από τους Νεότουρκους το 1911, εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και ολοκληρώθηκε από το Μουσταφά Κεμάλ στην περίοδο 1919 – 1923.

 

Τον Δεκέμβριο του 1916 εκπονήθηκε από τους Εμβέρ και Ταλαάτ, ηγέτες των Νεότουρκων, σχέδιο εξαφάνισης των Ποντίων που προέβλεπε, «άμεση εξόντωση μόνον των ανδρών των πόλεων από 16-60 ετών και γενική εξορία όλων των ανδρών και γυναικοπαίδων των χωριών στα ενδότερα της Ανατολής με πρόγραμμα σφαγής και εξόντωσης».

 

 

Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου είχε τρεις φάσεις...

Η πρώτη φάση , για τη μαζική εξόντωση των Ελλήνων που ζούσαν στον Πόντο, στην Ιωνία, στη Θράκη αλλά και των Αρμενίων, των Ασσυρίων, αρχίζει το 1908 και κρατά μέχρι την έναρξη του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου, όταν το Ανατολικό ζήτημα, η άνοδος των Νεότουρκων στην εξουσία, η συμμαχία με τη Γερμανία και οι Βαλκανικοί Πόλεμοι δημιούργησαν τις συνθήκες για την έναρξη των μαζικών διωγμών...

 

Η συστηματική εξόντωση των Ποντίων υπήρξε προσχεδιασμένο έγκλημα. Σε ανταπόκριση του περιοδικού «The times of London» στις 3 Οκτωβρίου 1911 παρακολουθούμε την επικράτηση των ακραίων σοβινιστικών επιλογών του συνεδρίου. Η Οθωμανοποίηση δια της βίας όλων των κατοίκων αποφασίζεται τελεσίδικα.

 

Το μέσο θα ήταν οι εξοπλισμένοι μουσουλμάνοι. « Η επιρροή του μουσουλμανισμού πρέπει να επικρατήσει. Κάθε άλλη θρησκευτική προπαγάνδα πρέπει να κατασταλεί αφού δεν μπορεί κανείς να εμπιστευθεί τους Χριστιανούς, οι οποίοι πάντα δουλεύουν για την κατάρρευση του νέου καθεστώτος…Το δικαίωμα της οργάνωσης, αποκέντρωσης και αυτονομίας δεν υπάρχει για τις υπόλοιπες εθνότητες οι οποίες μπορούν να κρατήσουν τη θρησκεία τους αλλά όχι τις γλώσσες τους. Η επικράτηση της τουρκικής γλώσσας αποτελεί ένα από τα βασικά μέσα για τη διατήρηση της μουσουλμανικής κυριαρχίας….»

 

Η τριάδα Ενβέρ, Ταλάατ και Τζεμάλ θέτει σε εφαρμογή το απάνθρωπο σχέδιο τους. Η ρητορεία του νεοτουρκικού καθεστώτος για ισονομία και ισοπολιτεία δίνει τη θέση της στoν σχεδιασμό ότι και οι Έλληνες πρέπει να εξοντωθούν. «Η Τουρκία πρέπει να γίνει μωαμεθανική χώρα. …»

Οι σποραδικές δολοφονίες αυξάνονται. Χωρικοί που πηγαίνουν στα χωράφια τους βρίσκονται καθημερινά δολοφονημένοι. Ο πρέσβης των ΗΠΑ Χένρι Μοργκεντάου, αγανακτισμένος γράφει: «…Η συμπεριφορά αυτή της τουρκικής κυβέρνησης εναντίον των Ελλήνων προκάλεσε την αγανάκτησή μου….Αναμφίβολα , η αδιαφορία του πολιτισμένου κόσμου ενθάρρυνε τους Τούρκους να χρησιμοποιήσουν αυτές τις μεθόδους εναντίον των Ελλήνων και των άλλων Χριστιανικών λαών…».

 

Η δεύτερη φάση της Γενοκτονίας ξεκινά το 1915 . Το Οθωμανικό κράτος βρίσκεται σε πόλεμο με τις δυτικές δυνάμεις. Οι δικαιολογίες των Τούρκων για συνεργασία των Ελλήνων και των Αρμενίων με τις δυνάμεις της Αντάντ και οι πρώτες κινήσεις αυτοάμυνας , νομιποποιεί την κρατική βία και δίνει άλλοθι στους Νεότουρκους....

Η περίοδος 1919-1923 αποτελεί την τρίτη και τελευταία φάση της γενοκτονίας.

Κάτω από την καθοδήγηση Γερμανών συμβούλων και με ηθικούς αυτουργούς τον γερμανό πρέσβη Βανγκενχάιμ και το στρατιωτικό επιτελείο υπό τον στρατηγό Λίμαν φον Σάντερς εφαρμόζονται σκληρότεροι και αποτελεσματικότεροι τρόποι εξόντωσης. Τα τάγματα εργασίας, τα γνωστά «αμελέ ταμπουρού» με ανελέητους ξυλοδαρμούς και εκτελέσεις, ο λευκός θάνατος με τις μαζικές εξορίες γυναικόπαιδων που περιφέρονται χωρίς λόγο και σκοπό στα βουνά και στις ερήμους με ζέστη και πολικό ψύχος χωρίς ρουχισμό και τροφή, οι δίκες με κατασκευασμένες κατηγορίες και αποφάσεις, οι επιτάξεις και αρπαγές είναι οι νέες μορφές εξόντωσης.

Ακόμη και ο γιος του Τζεμάλ πασά, μέλους της τριανδρίας, ο οποίος σπούδαζε στο Παρίσι έδωσε την παρακάτω πληροφορία, όπως αυτή εντοπίσθηκε στα αρχεία του Γαλλικού Γενικού Επιτελείου με ημερομηνία 30 Ιουλίου 1917 « εδώ και τρεις βδομάδες, σφαγές Ελλήνων κατά μάζες έλαβαν χώρα. Ο αριθμός των φονευθέντων φθάνει τις 40 000.»

Στις 19 Μαΐου του 1919 , ημερομηνία κατά την οποία ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στην Σαμψούντα , μπαίνει σε εφαρμογή η σκληρότερη φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Για την επικράτηση του κεμαλισμού χρησιμοποιήθηκαν στρατιωτικά, πολιτικά και «διάφορα θεσμικά» μέσα.

 Τα δικαστήρια της ανεξαρτησίας της Αμάσειας ήταν ένα «θεσμικό μέσο». Με συνοπτικές διαδικασίες δολοφονούνται η θρησκευτική πολιτική και πνευματική ηγεσία της Αμισού και της Πάφρας.

Συνταρακτική είναι η στάση του νεαρού, μόλις 32 ετών, δημοσιογράφου Νίκου Καπετανίδη, ο οποίος απευθυνόμενος στον δικαστή είπε. «Εμένα δεν με αφορά το κατηγορητήριο. Εγώ κύριε πρόεδρε δεν αγωνίστηκα ποτέ για Ανεξάρτητο Πόντο. Εγώ μια ζωή αγωνίστηκα για την ένωση του Πόντου με την Ελλάδα.»

Ενώ ο μελλοθάνατος Γιώργος Κακουλίδης, μια ημέρα πριν την αγχόνη , γράφει στη γυναίκα του ...

«Αγαπητή μου Κυριακή,

Πλησιάζει το τέλος μας, ο θάνατος περιίπταται των κεφαλών μας. Χθες
ενενήκοντα πέντε Αμισηνοί και Παφραίοι κατεδικάσθησαν εις θάνατον δι'
αγχόνης, εκ των οποίων οι περισσότεροι ήσαν το άνθος των άνω πόλεων,
επιστήμονες, έμποροι, τραπεζίται, τυχόντες πάσης ηλικίας. Και εις
ημάς το ίδιον θα συμβή...>>

Οι εκτοπίσεις, οι εξορίες , οι οδοιπορίες μέσα στο χιόνι των γυναικόπαιδων και των γερόντων - οι άνδρες βρίσκονται ήδη στα τάγματα εργασίας ή στο στρατό - είναι ένα Αουσβιτς εν ροή, οι άνθρωποι πέθαιναν καθ΄ οδόν. Δεν περπατούσαν για να φθάσουν κάπου, όχι , περπατούσαν για να πεθάνουν από τις κακουχίες, την παγωνιά, την πείνα, τον εξευτελισμό ....

Εκτός από τους διωγμούς έγιναν και ευρείας έκτασης προσπάθειες βίαιου εξισλαμισμού...Ο Μητροπολήτης Τραπεζούντας Χρύσανθος , στην έκθεσή του στον Οικουμενικό Πατριάρχη στις 12 Οκτωβρίου 1918 αναφέρει τη βία που σημειώθηκε στην περιοχή του , ενώ ο μητροπολίτης Νεοκαισάριας σημειώνει << τα πάνδεινα υποστάντες οι κάτοικοι Κολωνίας , ληστεύσεις, διωγμούς, βιασμούς και σφαγές. Ετάφησαν άκλαυτοι και ακήδευτοι στις αφιλόξενες χώρες των Τούρκων ....>> .

Το σχέδιο εξόντωσης των Ελλήνων αφορούσε και τις γυναίκες και τα παιδιά. Η βίαιη αρπαγή των γυναικών και ο εγκλεισμός τους σε σπίτια Τούρκων, ο εξισλαμισμός τους, οι μαζικοί βιασμοί και οι βίαιες εγκυμοσύνες, η δολοφονία εγκύων γυναικών, η βίαιη αρπαγή παιδιών και βρεφών από τις μητέρες τους και η μεταφορά τους σε τουρκικές οικογένειες, τεκμηριώνει το αδίκημα της γενοκτονίας.

Η Γενοκτονία του ποντιακού Ελληνισμού στοιχειοθετεί, πρωταρχικά, έγκλημα απέναντι σε έναν πολιτισμό με πανανθρώπινη εμβέλεια. Δεν πρόκειται για μεγαλόστομη ρητορεία, όπως γράφει ο καθηγητής Χρήστος Γιαναράς. Ο ξεριζωμός του Ελληνισμού από τον Πόντο, κοιτίδα πανάρχαιη του ανθρώπινου πολιτισμού, θα είχε σήμερα το ανάλογό του, αν εξαλείφονταν οι Γάλλοι από το Παρίσι, οι Βρετανοί από την Οξφόρδη, οι Γερμανοί από τη Χαϊδελβέργη-

Πόντος χωρίς Ελληνισμό σημαίνει εξάλειψη και διακοπή της συνέχειας μιας πληθυσμιακής παρουσίας ταυτισμένης με πρόταση πολιτισμού που ενδιαφέρει πανανθρώπινα.

Η Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού δεν απέκτησε τη δικαίωση που της οφείλαμε. Γιατί, όπως πολύ σωστά αναλύει ο καθηγητής κ. Κ. Φωτιάδης ,θέσαμε ως πρώτη προτεραιότητα να ασχοληθούμε με το χώρο του ελλαδικού κράτους. Αγνοήσαμε όμως έτσι την ουσία. Ότι ο ελληνισμός εκτείνονταν πολύ πέραν του ελλαδικού κράτους. Γιατί εκτιμήσαμε ότι πρέπει στο όνομα της φιλίας και καλής γειτονίας να θέσουμε λήθη στην ιστορία μας...

Σήμερα στην Ελλάδα και τη Διασπορά, οι Πόντιοι είναι περίπου ενάμιση εκατομμύριο, που συνεισέφεραν και συνεχίζουν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του ελλαδικού χώρου και των τόπων όπου ζουν. Αγωνίζονται για την αναγνώριση της γενοκτονίας, προσπαθούν να διασώσουν την κληρονομιά τους, καλλιεργούν την παράδοσή τους και ζουν και πορεύονται με οδηγό την ποντιακή ζωή και συνέχεια.

Οι νεκροί του Πόντου , οι δικοί μας άνθρωποι, μέσα από εμάς τις νεότερες γενιές, ζητούν δικαίωση ... Οχι δε μισούμαι...

Και όπως λέει η Ελληνοαμερικανίδα συγγραφέας Θία Χάλο , γνωστή από το βιβλίο της ΄΄Ούτε το Ονομά μου΄΄

 <<Όσοι δεν ξέρουν την Ιστορία και βλέπουν τον κόσμο με παρωπίδες, τυφλώνονται από την ιδεολογία του μίσους. Το να θυμάσαι, δεν σημαίνει να υποδαυλίζεις το μίσος μέσα και έξω. Το μίσος καταστρέφει ό,τι είναι καλό και καθαρό στο παρελθόν και στο παρόν. Να θυμάσαι σημαίνει απλώς να μην σβήσουμε αυτό που μας ανήκει.Γιατί δε φταίνε οι λαοί. Οι πολιτικοί φταίνε>>.

Γι΄ αυτό , το μόνο που απαιτούμε από τη γείτονα χώρα είναι να σταματήσει να αρνείται το μαζικό έγκλημα και την καλούμε να πράξει το καθήκον της, αναγνωρίζοντας την ευθύνη για τη Γενοκτονία, ως ελάχιστο δείγμα σεβασμού, ειλικρινούς μεταμέλειας, φιλίας και συνεργασίας με την Ελλάδα.

Απαιτούμε από την Ελληνική Πολιτεία να εργασθεί με σοβαρότητα ώστε να πληθύνει ο αριθμός των χωρών που θα αναγνωρίσουν με επίσημες πράξεις τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.

«Ας είναι Αιωνία η Μνήμη τους σε οποιοδήποτε χώρο και γη είναι τα λείψανα τους».