Ηχήστε σάλπιγγες

<<Χρωστάμε σε όσους πέρασαν

θα έλθουν , θα περάσουν,

Κριτές θα μας δικάσουν

οι αγέννητοι , οι νεκροί>>

                                                           

Κωστής Παλαμάς

     28 Φλεβάρη 1943...Νωπά τα λόγια του ποιητή , νωπά και τα λόγια της Ιωάννας Τσάτσου...<<Χτες βράδυ μια είδηση ακατανόητη μας ήρθε. Μια είδηση ασύλληπτη. Ο Γέρο-Παλαμάς πέθανε. Είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός>>.

      Η είδηση ότι έσβησε ο γερο-Παλαμάς βύθισε σε ακόμα μεγαλύτερη απελπισία την Αθήνα. Η τριπλή κατοχή-από Βούλγαρους, Ιταλούς και Γερμανούς - και η εξαντλητική εκμετάλλευση από τους εισβολείς, των αγαθών και αποθεμάτων της χώρας, είχαν αποφέρει μόνο δεινά. Πείνα, απεργίες, τρομοκρατία, συλλήψεις, εκτελέσεις, η ζοφερή καθημερινότητα της Ελλάδας. Υπερβαίνοντας τα συμβατικά όρια του γεγονότος, η νεκρώσιμη τελετή σύντομα απέκτησε αυθόρμητα χαρακτήρα εθνικής εκδήλωσης.

     Πράγματι, σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία η γερμανική διοίκηση προωθούσε σειρά επώδυνων μέτρων (όπως για παράδειγμα η έκδοση διατάγματος πολιτικής επιστράτευσης), ο ελληνικός λαός δε δίστασε να εκφράσει την έντονη δυσαρέσκεια και αγανάκτησή του, παρά την παρουσία του κατοχικού πρωθυπουργού, Κωνσταντίνου Λογοθετόπουλου, και εκπροσώπων της φασιστικής Ιταλίας και του Γ΄ Ράιχ. <<Αυτονών και η παρουσία ερέθιζε τον κόσμο, που από την επικείμενη κήρυξη της πολιτικής επιστρατεύσεως ήταν αυτές τις μέρες ήδη ερεθισμένος>>, παρατηρούσε ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, διερωτώμενος: <<Ποιος τους είπε νάρθουν να μαγαρίσουν με την παρουσία τους τη λειτουργία μας ;>> (ιστολόγιο Παντελή Αθανασιάδη).

Ξαφνικά ακούγεται η φωνή του Άγγελου Σικελιανού, δίπλα στο φέρετρο, ν΄ απαγγέλει :
Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη την χώρα πέρα ω πέρα…
βογγήστε τύμπανα πολέμου…
Οι φοβερές σημαίες ξεδιπλωθείτε στον αέρα!
Σε αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα.

     Η οδύνη των ανθρώπων μεγάλωνε, όχι μόνο για τον θάνατο του Παλαμά, αλλά και το αργό σβήσιμο ενός λαού. <<Τι έγινε ακριβώς στον τάφο δεν είδα. Δεν μπόρεσα να πλησιάσω. Είδα πως γίνονταν κατάθεση στεφάνων, πως κατάθεσαν στεφάνια και κάτι ξένοι. Μόλις όμως συνέβηκε αυτό διά μιας από διάφορες πλευρές ακούγεται ο Εθνικός μας Ύμνος. Φαίνεται πως ο Κατσίμπαλης με την Ιωάννα άρχισαν πρώτοι. Πρώτα δειλά, ύστερα η φωνή κατάκτησε όλον τον κόσμο, μυριόστομη. Ήταν η στιγμή η πιο συγκινητική. Ο κόσμος τραγουδούσε με πάθος. Κάποιος φώναξε “Ζήτω η ελευθερία του πνεύματος”. Αλλά ο κόσμος ήθελε ελευθερία σκέτη και φώναζε “Ζήτω η Ελευθερία”. (Κωνσταντίνος Τσάτσος).

Η μια φωνή γίνεται πέντε, δέκα, χιλιάδες…Ένας γλυκός, συμπαγής ύμνος τύλιξε την Αθήνα. Οι κατακτητές σαστίζουν, η απελπισία των Αθηναίων για μια στιγμή, γίνεται ελπίδα. Εκείνη τη στιγμή, η ελληνική ψυχή που τόσο ύμνησε ο Παλαμάς τον αποχαιρέτησε, δείχνοντας το μεγαλείο της και επιβεβαιώνοντας τον.

Δονείται η χώρα από πύρινον ενθουσιασμό. Τα λόγια του ποιητή αντηχούν στ΄ αυτιά του κόσμου...<<Μη φοβηθείς το χαλασμό . Φωτιά! Τσεκούρι! Τράβα...για πόλεμο , για μάτωμα για την καινούργια γέννα...>> . Και έγραψαν με τη λόγχη τους , στα βουνά της Βορείου Ηπείρου, το έπος του Σαράντα : κάθε ύψωμα και μία μάχη , κάθε μάχη και μία νίκη, κάθε νίκη και μία προέλαση...Κορυτσά, Αργυρόκαστρο, Χειμάρρα, Τεπελένι...

Μανιφέστο

      Οι νέοι συγγραφείς της Ελλάδας , που αντιπροσώπευσαν τα τελευταία χρόνια τις νεότερες αναζητήσεις του ελληνικού πνεύματος , απευθύνονται στους συναδέλφους και συνοδοιπόρους τους του κόσμου ολόκληρου.

<<Η μάχη της Ελλάδας είναι μια μάχη παγκόσμια. Ο ελληνικός στρατός είναι σήμερα μια προφυλακή των εθνών στον αγώνα τους εναντίον της καινούργιας μορφής σκλαβιάς.

Για να κερδίσουμε αυτή τη μεγάλη μάχη , θα κάνουμε όλες τις θυσίες , όπως έκαναν πάντα οι Ελληνες όταν πολεμούσαν για την ελευθερία. Δε θα συλλογιστούμε ούτε τη ζωή μας , ούτε τη ζωή των δικών μας , ούτε τις πόλεις μας που βομβαρδίζονται, ούτε τον πλούτο του τόπου μας που καταστρέφεται. Το έμβλημά μας είναι το ίδιο έμβλημα των πατέρων μας το 1821: Ελευθερία ΄Η Θάνατος.

Ο Μουσολίνι δεν μας ήξερε καλά. Δεν κατάλαβε ποτέ την ιστορική παράδοση την ηθική ζωή το ψυχικό σθένος της μικρής Ελλάδας. Δεν πρόβλεψε τη μεγάλη χαρά που κυρίεψε τον τόπο μας όταν αντήχησαν τα πρώτα πυρά κι έφεραν την είδηση ότι ήρθε ξανά στην Ελλάδα η ώρα της μοίρας, της θυσίας και της δόξας.

Ο ιταλικός φασισμός βαδίζει προς το θάνατο κι εμείς οι Ελληνες σκάβουμε τον τάφο του. Μπορεί να πεθάνουμε , αλλά θα πεθάνει και αυτός. Θα τον σκοτώσει το ελληνικό πνεύμα που έχει σκοτώσει εχθρούς, μεγαλύτερους και φοβερώτερους απ΄ αυτόν.

Ελεύθεροι άνθρωποι όλων εθνών, συγγραφείς, ποιητές, καλλιτέχνες, φιλόσοφοι, ιδεολόγοι, ΜΗΝ ξεχνάτε ότι η Ελλάδα πολεμά για τη μοίρα του κόσμου>>.

Τιμή και δόξα σ΄ αυτούς που θυσιάστηκαν για να ζούμε εμείς σήμερα ελεύθεροι...